فصل اوّل :
سریال روزنه‌ی آبـــی فصل اوّل از مجموعه‌ی گنجینه‌ی تآتر معاصر ایران می باشد که در سال ۱۳۸۶ مراحل تولید را جهت پخش در شبکه‌ی نمایش خانگی آغاز کرد . موضوع اثر زندگی و اقدامات ” شاهین سرکیسیان ” برای ایجاد تآتری نوین در ایران است که به دلایلی ، برخی از شاگردان وی، نام او را از تاریخ تآتر ایران حذف و به نام خود ثبت کرده اند. برگزیده‌ی پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران در بخش پژوهش بصری: شایسته تقدیر: “روزنۀ آبی” اثر فرزاد فره‌وشی
وضعیت : پخش در شبکه‌ی نمایش خانگی و بستر اینترنتی | تولید : ۱۳۸۶تا ۱۳۹۵ | پخش : ۱۳۹۵/۱۰/۲۵| گونه : مستند / شخصیت نگاری و تاریخی / پژوهشی | مجموعه: گنجینه‌ی تآتر معاصر ایران – فصل اوّل | زمان : ۱۶ قسمت ۹۰ دقیقه‌ای (۱۴۴۴ دقیقه) | قالب : S.D.Cam | پروانه‌ی نمایش: ۱۵۴/۹۵/۱۸۴۱۱۳ به تاریخ: ۱۳۹۵/۰۷/۱۷ سازمان سینمایی
فیلم یاد شده پروانه‌ی پخش از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت و پس از مراحل تکثیر و چاپ ، در بیست و پنجم دی ماه سال ۱۳۹۵ طی مراسمی که توسط موسسهی خدمات ترجمه و تحقیق هور برگزار شد ، توسط رهافیلم وارد شبکه‌ی نمایش خانگی شده است.
سازندگان روزنه‌ی آبی عبارتند از :
تهیه کننده : موسسهی فرهنگ و هنر رها فیلم| سرمایه ، پژوهش و کارگردان : فرزاد فره وشی| مشاوران کارگردان : بهروز بقایی / نصرالله قادری / ژرژ پطروسی| دستیار کارگردان و برنامه ریزی : الهه افخمی/ سجاد زارع| گویندگان : ژرژ پطروسی / فرزاد فره وشی / نصرالله قادری| دستیاران دوّم کارگردان : عطیه هجرتی / زهرا مقدم / محمدرضا علایی| آهنگساز و خواننده : سلیمان واثقی (سلـی)| تنظیم : کامران خاشع| تنظیم و اجرای زنده : امیر رهبر| طراح نشانه و خط : امیر شاهرخ فریوسفی| برگردان زبان فرانسه : سپیده شکری پور| نقاش ویدیو گرافی : نیلوفر غریب لک| تصویر ، تدوین و ویدیوگرافی : فرزاد فره وشی| کارشناسان : نصرالله قادری / فرشاد منظوفی نیا / محمودرضا رحیمی / محسن شرافتی / حمیدرضا نعیمی/ غلامحسین دولت آبادی| همراهان و یاری دهندگان : رویا افشار / سید مهرداد ضیایی / ناصر بزرگمهر و…
با حضور :
علی نصیریان / محمدعلی کشاورز / داریوش اسدزاده / حمید سمندریان / عباس جوانمرد / جعفر والی / پرویز بهرام / رضا عبدی / جمشید لایق / فهیمه راستگار/ بهمن مفید / اسماعیل ارحام صدر / اصغر سمسارزاده / مرتضی عقیلی / شمسی فضل الهی / ایرج راد / اکبر رادی / احمد نجفی / ابوالحسن تهامی / بهزاد فراهانی / بهرام وطن پرست / مهتاج نجومی / اصغر آقاخانی / اکبر زنجانپور / بهروز بقایی / ژرژ پطروسی / مسعود فقیه / کاظم هژیرآزاد / ناصر رحمانی نژاد / منوچهر انور / سعدی افشار / فردوس کاویانی / محمود استادمحمد / احمد براتلو / هوشنگ ملکی / زاون قوکاسیان / هوشنگ توکلی / محمدرضا اصلانی / نصرالله قادری / هوشنگ معصفری / علی اصغر نجات / مهرداد ژامک / صدرالدین زاهد / رضا قاسمی / فرامرز طالبی / ژانت لازاریان / محمودرضا رحیمی / گابریل تیکیدجیان / لیدا بربریان / الو نازلومیان / سیرانوش آقاجانیان / روح الله جعفری / غلامحسین دولت آبادی / علی اکبر علیزاد / هنریک یکانیان / حمیدرضا نعیمی / فرشاد منظوفی نیا و شاهین سرکیسیان
این مجموعه بدلیل حضور یا همکاری سیصد و یک نفر از هنرمندان و پیشکسوتان عرصه‌ی تآتر و سینما توانسته چشم انداز گسترده‌ای از موارد مورد بحث را در اختیار بیننده قرار دهد ضمن آن که چنین مجموعه‌ی مستندی با این ابعاد برای اوّلین بار در ایران تولید شده است.
نخستین جرقه‌های تآتر نوین ایران به زمان میرزا فتحعلی خان آخوندزاده بر می گردد و در این میان تا سال ۱۳۳۳ به نام‌هایی همچون : محقق الدوله ،سید علی نصر ، محمود ظهیرالدینی، عبدالحسین نوشین ، غلامحسین مفید، میر سیف الدین کرمانشاهی، شاهین سرکیسیان، احمد دهقان، مصطفی و مهین اسکویی و بسیاری دیگر بر می‌خوریم که هر کدام در نویسندگی، بازیگری، سرپرستی گروه و کارگردانی مهارت داشته و جریانی را ایجاد نموده‌اند. روزنه‌ی آبی ، ویژه‌ی زندگی و اقدامات شاهین سرکیسیان است که در سال ۱۳۱۰ از فرانسه به ایران باز می‌گردد و مدتی در گروه عبدالحسین نوشین در سمت مشاور هنری فعالیت می‌کند. سپس تصمیم می‌گیرد یک گروه تآتری با عنوان “گروه هنر ملّی” (یا به گفته‌ی برخی گروه تآتر ملّی) را پایه‌گذاری کند و از فارغ‌التحصیلان هنرستان هنرپیشگی دعوت کند تا به آن بپیوندند. این اوّلین بار است که چنین اقدامی در تآتر ایران شکل می‌گیرد و نمایشنامه‌ی ایرانی با توجه به فرهنگ و خلق و خوی ایرانی نوشته و اجرا می‌شود. سرکیسیان تا سال ۱۳۳۶ با گروهی که ایجاد کرده همکاری و اعضای آن را با سردمداران تآتر روز دنیا مثل: استانیسلاوسکی، چخوف، پیراندللو، استریندبرگ و… آشنا می کند و حتی در راه اصلاح بیان آهنگین رایج در دهه‌ی بیست تلاش‌های زیادی انجام می‌دهد . ولی با بروز مشکلاتی که شاگردانش ایجاد می کنند از گروه جدا می شود. سرکیسیان تا سال ۱۳۴۵ گروه‌هایی را با نام های مروارید، مفید و آرمن تشکیل می‌دهد و به امر آموزش و اجرا می‌پردازد.
سریال ” روزنه‌ی آبی ” شامل گفتگوهایی با شاگردان، دوستان و همکاران سرکیسیان است و بخش‌هایی از رخدادهای مهم دوران زندگی او در آن باز سازی شده است. برای اوّلین بار نکاتی درباره‌ی رخدادهای مهم تآتری در بازه‌ی زمانی دهه‌ی سی و چهل در این مجموعه عنوان می شود. در این میان به قهر و آشتی‌ها و اختلافات نظر بین برخی از اعضای گروه اشاره می‌شود که به ناسپاسی نسبت به استاد و از هم پاشیده شدن گروه منجر می‌شود. در سال ۱۳۴۵ زمانی‌که شاهین سرکیسیان مجدداً برای دریافت پروانه‌ی اجرای نمایشنامه‌ی روزنه‌ی آبی اثر اکبر رادی به اداره‌ی دراماتیک وارد می‌شود شاگرد پیشین خود را در مقام مسئولیت اداری می‌بیند. وی استاد خودش را رد صلاحیت می‌کند. مدتی بعد شاهین از دنیا می‌رود. بررسی این موضوع که سال‌ها در حواشی تاریخ تآتر ایران مطرح بوده و پرونده‌ی آن هم‌چنان باز است، علت ردِ صلاحیتِ تمامی فعالان تآتری دهه‌ی بیست در دهه‌ی چهل را روشن می‌کند و این‌که چگونه کار به جایی می‌رسد تا شاگرد مجبور به رد استادش می‌شود.
آیا شاهین یک قهرمان است یا یک مظلوم؟
آیا بنیانگذار تآتر نوین ایران تنها اوست؟
وی چگونه می زیست؟
در اجراها تکیه‌ی او بیشتر بر چه بوده است؟ ( بازیگری ، دکور، نور، موسیقی،بیان،انتخاب متن ویا … )
او با تآتر روز دنیا از کجا آشنا شده بود؟
آیا سرکیسیان صلاحیت کارگردانی نداشته است ؟
فضای حاکم در تآتر آن دوره چه بوده است؟ و….
درستی یا نادرستی فرنام‌های گفته شده در مجموعه‌ی مستند ” روزنه‌ی آبــی ” بررسی می شود.
این مجموعه در شانزده قسمت ۹۰ دقیقه‌ای برای بیننده‌ی عام به شیوه‌ی ( S.D Cam ) تولید و منتشر شده است.
از شاگردان، دوستان و همکاران شاهین سرکیسیان می توان به :
فهیمه راستکار/ علی نصیریان/ عباس جوانمرد/ جمشید لایق/ آربی اوانسیان/ جعفر والی/ میشا هایراپتیان/ هوشنگ لطیف پور/ منوچهر عسگری نسب/ لیدا بربریان/ واروژ سورنیان/ کاووس دوستدار/ بهزاد فراهانی/ بهمن مفید/ اسماعیل داورفر/ ایرج گرگین/ نسرین رهبری/ احمد براتلو/ عصمت صفوی/ سودابه گنجه ای/ اصغر آقاخانی/ اسماعیل شنگله/ مهتاج نجومی/ بهمن فرسی/ خجسته کیا/ لاله تقیان/ حسن قائمیان/ مسعود فقیه / خلیل موحد دیلمقانی/ الو نازلومیان/ عزت پریان/ جمشید امینی/ اختر عباسی/ ایرن زازیانس (عاصمی)/ اسماعیل ارحام صدر/ بیژن مفید/ محمدرضا اصلانی / پرویز بهرام/ کمال الدین شفیعی / جمیله ندایی/ فرخنده باور/ زهره جهانشاهی/ شیرین نفیسی/ مرتضی عقیلی/ عزت الله انتظامی/ رضا میرلوحی/ حسن حق پرست/ طوسی حائری و…. اشاره کرد.
