فصل اوّل :
سریال روزنه‌ی آبـــی فصل اوّل از مجموعه‌ی گنجینه‌ی تآتر معاصر ایران است که در سال ۱۳۸۶ مراحل تولید را جهت پخش در شبکه‌ی نمایش خانگی آغاز کرد. موضوع اثر زندگی و اقدامات ” شاهین سرکیسیان ” برای ایجاد تآتری نوین در ایران است که به دلایلی، برخی از شاگردان وی، نام او را از تاریخ تآتر ایران حذف و به نام خود ثبت کرده‌اند. برگزیده‌ی پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران در بخش پژوهش بصری: شایسته تقدیر: “روزنۀ آبی” اثر فرزاد فره‌وشی
وضعیت: پخش در شبکه‌ی نمایش خانگی و بستر اینترنتی | تولید: ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ | پخش: ۱۳۹۵/۱۰/۲۵| گونه: مستند / شخصیت نگاری و تاریخی / پژوهشی | مجموعه: گنجینه‌ی تآتر معاصر ایران – فصل اوّل | زمان: ۱۶ قسمت ۹۰ دقیقه‌ای (۱۴۴۴ دقیقه) | قالب: S.D.Cam | پروانه‌ی نمایش: ۱۵۴/۹۵/۱۸۴۱۱۳ به تاریخ: ۱۳۹۵/۰۷/۱۷ سازمان سینمایی
فیلم یاد شده پروانه‌ی پخش از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت و پس از مراحل تکثیر و چاپ، در بیست و پنجم دی‌ماه سال ۱۳۹۵ طی مراسمی که توسط مؤسسه‌ی خدمات ترجمه و تحقیق هور برگزار شد، توسط رها فیلم وارد شبکه‌ی نمایش خانگی شده است.
سازندگان روزنه‌ی آبی عبارت‌اند از:
تهیه‌کننده: مؤسسه‌ی فرهنگ و هنر رها فیلم| سرمایه، پژوهش و کارگردان: فرزاد فره‌وشی| مشاوران کارگردان: بهروز بقایی، نصرالله قادری و ژرژ پطرسی| دستیار کارگردان و برنامه‌ریزی: الهه افخمی و سجاد زارع | گویندگان: ژرژ پطرسی، فرزاد فره‌وشی و نصرالله قادری| دستیاران دوّم کارگردان: عطیه هجرتی، زهرا مقدم و محمدرضا علایی | آهنگ‌ساز و خواننده: سلیمان واثقی (سلـی) | تنظیم: کامران خاشع | تنظیم و اجرای زنده: امیر رهبر | طراح نشانه و خط: امیرشاهرخ فریوسفی| برگردان زبان فرانسه: سپیده شکری‌پور| نقاش ویدئوگرافی: نیلوفر غریب‌لک| تصویر، تدوین و ویدئوگرافی: فرزاد فره‌وشی | کارشناسان: نصرالله قادری، فرشاد منظوفی‌نیا، محمودرضا رحیمی، محسن شرافتی، حمیدرضا نعیمی و غلامحسین دولت‌آبادی | همراهان و یاری‌دهندگان: رویا افشار، سید مهرداد ضیایی، ناصر بزرگمهر و…
با حضور:
علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، داریوش اسدزاده، حمید سمندریان، عباس جوانمرد، جعفر والی، پرویز بهرام، رضا عبدی، جمشید لایق، فهیمه راستکار، بهمن مفید، اسماعیل ارحام صدر، اصغر سمسارزاده، مرتضی عقیلی، شمسی فضل‌الهی، ایرج راد، اکبر رادی، احمد نجفی، ابوالحسن تهامی، بهزاد فراهانی، بهرام وطن‌پرست، مهتاج نجومی، اصغر آقاخانی، اکبر زنجان‌پور، بهروز بقایی، ژرژ پطرسی، مسعود فقیه، کاظم هژیرآزاد، ناصر رحمانی‌نژاد، منوچهر انور، سعدی افشار، فردوس کاویانی، محمود استادمحمد، احمد براتلو، هوشنگ ملکی، زاون قوکاسیان، هوشنگ توکلی، محمدرضا اصلانی، نصرالله قادری، هوشنگ معصفری، علی‌اصغر نجات، مهرداد ژامک، صدرالدین زاهد، رضا قاسمی، فرامرز طالبی، ژانت لازاریان، محمودرضا رحیمی، گابریل تیکیدجیان، لیدا بربریان، الو نازلومیان، سیرانوش آقاجانیان، روح‌الله جعفری، غلامحسین دولت‌آبادی، علی‌اکبر علیزاد، هنریک یکانیان، حمیدرضا نعیمی، فرشاد منظوفی‌نیا و شاهین سرکیسیان
این مجموعه به دلیل حضور یا همکاری سیصد و یک نفر از هنرمندان و پیش‌کسوتان عرصه‌ی تآتر و سینما توانسته چشم‌انداز گسترده‌ای از موارد موردبحث را در اختیار بیننده قرار دهد ضمن آن که چنین مجموعه‌ی مستندی با این ابعاد برای اولین‌بار در ایران تولید شده است.
نخستین جرقه‌های تآتر نوین ایران به زمان میرزا فتحعلی خان آخوندزاده برمی‌گردد و در این میان تا سال ۱۳۳۳ به نام‌هایی همچون: محقق‌الدوله، سید علی نصر، محمود ظهیرالدینی، عبدالحسین نوشین، غلامحسین مفید، میر سیف‌الدین کرمانشاهی، شاهین سرکیسیان، احمد دهقان، مصطفی و مهین اسکویی و بسیاری دیگر بر می‌خوریم که هر کدام در نویسندگی، بازیگری، سرپرستی گروه و کارگردانی مهارت داشته و جریانی را ایجاد نموده‌اند. روزنه‌ی آبی، ویژه‌ی زندگی و اقدامات شاهین سرکیسیان است که در سال ۱۳۱۰ از فرانسه به ایران باز می‌گردد و مدتی در گروه عبدالحسین نوشین در سمت مشاور هنری فعالیت می‌کند. سپس تصمیم می‌گیرد یک گروه تآتری با عنوان «گروه هنر ملّی» (به گفته‌ی برخی گروه تآتر ملی) را پایه‌گذاری کند و از فارغ‌التحصیلان هنرستان هنرپیشگی دعوت کند تا به آن بپیوندند. این اولین‌بار است که چنین اقدامی در تآتر ایران شکل می‌گیرد و نمایشنامه‌ی ایرانی باتوجه‌به فرهنگ و خلق‌وخوی ایرانی نوشته و اجرا می‌شود. سرکیسیان تا سال ۱۳۳۶ با گروهی که ایجاد کرده همکاری و اعضای آن را با سردمداران تآتر روز دنیا مثل: استانیسلاوسکی، چخوف، پیراندللو، استریندبرگ و… آشنا می‌کند و حتی در راه اصلاح بیان آهنگین رایج در دهه‌ی بیست تلاش‌های زیادی انجام می‌دهد . ولی با بروز مشکلاتی که شاگردانش ایجاد می‌کنند از گروه جدا می‌شود. سرکیسیان تا سال ۱۳۴۵ گروه‌هایی را با نام‌های مروارید، مفید و آرمن تشکیل می‌دهد و به امر آموزش و اجرا می‌پردازد.
سریال «روزنه‌ی آبی» شامل گفت‌وگوهایی با شاگردان، دوستان و همکاران سرکیسیان است و بخش‌هایی از رخدادهای مهم دوران زندگی او در آن بازسازی‌شده است. برای اولین‌بار نکاتی درباره‌ی رخدادهای مهم تآتری در بازه‌ی زمانی دهه‌ی سی و چهل در این مجموعه عنوان می‌شود. در این میان به قهر و آشتی‌ها و اختلافات نظر بین برخی از اعضای گروه اشاره می‌شود که به ناسپاسی نسبت به استاد و ازهم‌پاشیده شدن گروه منجر می‌شود. در سال ۱۳۴۵ زمانی که شاهین سرکیسیان مجدداً برای دریافت پروانه‌ی اجرای نمایشنامه‌ی روزنه‌ی آبی اثر اکبر رادی به اداره‌ی دراماتیک وارد می‌شود شاگرد پیشین خود را در مقام مسئولیت اداری می‌بیند. وی استاد خودش را رد صلاحیت می‌کند. مدتی بعد شاهین از دنیا می‌رود. بررسی این موضوع که سال‌ها در حواشی تاریخ تآتر ایران مطرح بوده و پرونده‌ی آن همچنان باز است، علت ردِ صلاحیتِ تمامی فعالان تآتری دهه‌ی بیست در دهه‌ی چهل را روشن می‌کند و این‌که چگونه کار به جایی می‌رسد تا شاگرد مجبور به رد استادش می‌شود.
آیا شاهین یک قهرمان است یا یک مظلوم؟
آیا بنیان‌گذار تآتر نوین ایران تنها اوست؟
وی چگونه می‌زیست؟
در اجراها تکیه‌ی او بیشتر بر چه بوده است؟ (بازیگری، دکور، نور، موسیقی، بیان، انتخاب متن و یا…)
او با تآتر روز دنیا از کجا آشنا شده بود؟
آیا سرکیسیان صلاحیت کارگردانی نداشته است؟
فضای حاکم در تآتر آن دوره چه بوده است؟ و….
درستی یا نادرستی فرنام‌های گفته شده در مجموعه‌ی مستند ” روزنه‌ی آبــی ” بررسی می‌شود.
این مجموعه در شانزده قسمت ۹۰ دقیقه‌ای برای بیننده‌ی عام به شیوه‌ی ( S.D Cam ) تولید و منتشر شده است.
از شاگردان، دوستان و همکاران شاهین سرکیسیان می‌توان به:
فهیمه راستکار، علی نصیریان، عباس جوانمرد، جمشید لایق، آربی اوانسیان، جعفر والی، میشا هایراپتیان، هوشنگ لطیف‌پور، منوچهر عسگری‌نسب، لیدا بربریان، واروژ سورنیان، کاووس دوستدار، بهزاد فراهانی، بهمن مفید، اسماعیل داورفر، ایرج گرگین، نسرین رهبری، احمد براتلو، عصمت صفوی، سودابه گنجه‌ای، اصغر آقاخانی، اسماعیل شنگله، مهتاج نجومی، بهمن فرسی، خجسته کیا، لاله تقیان، حسن قائمیان، مسعود فقیه، خلیل موحد دیلمقانی، الو نازلومیان، عزت پریان، جمشید امینی، اختر عباسی، ایرن زازیانس (عاصمی)، اسماعیل ارحام‌صدر، بیژن مفید، محمدرضا اصلانی، پرویز بهرام، کمال‌الدین شفیعی، جمیله ندایی، فرخنده باور، زهره جهان‌شاهی، شیرین نفیسی، مرتضی عقیلی، عزت‌الله انتظامی، رضا میرلوحی، حسن حق‌پرست، طوسی حائری و…. اشاره کرد.
